Dalam
konteks Malaysia, pelancongan terus menjadi sumber utama tukaran wang asing
yang menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi, pelaburan dan guna tenaga.
Kedatangan pelancong sejumlah 16.4 juta pada tahun 2005 telah menyumbang
sebanyak RM 18.1 bilion kepada pendapatan negara (Malaysia, 2006). Perkembangan
sektor pelancongan di Malaysia telah dipengaruhi oleh perubahan yang besar dan
potensi industri pelancongan pada masa hadapan. Memandangkan industri
pelancongan kini merupakan satu pemangkin kepada pendapatan negara, maka
pendekatan yang bersepadu dilaksanakan dalam perancangan dan perlaksanaan
industri pelancongan secara mampan (Nurulashila Khalid, 2006).
Sistem Pelancongan
Pelancongan menjadi suatu bidang
pelaburan baru yang dapat memacu pertumbuhan industri-industri lain yang
berperanan sebagai wahana dalam pembangunan mega Malaysia menuju negara maju
menjelang tahun 2020. Dalam sistem pelancongan, aspek yang perlu diberi
penekanan adalah kewujudan pelancong, pembekal barangan ataupun perkhidmatan
pelancongan, kerajaan dan juga tuan rumah destinasi yang terpilih. Dalam erti
kata lain, keempat-empat elemen ini perlu terlibat dalam mewujudkan sebuah
industri pelancongan. Apabila seseorang individu itu melancong, bermakna mereka
adalah pelancong yang memerlukan perkhidmatan seperti penginapan dan
pengangkutan. Dalam sistem pelancongan terdapat dua bahagian utama yang
memainkan peranan dalam menentukan perkembangan dan kemajuan dalam industri
pelancongan iaitu bahagian pasaran dan bahagian pembekalan.
Komponen Populasi
Dalam bahagian pasaran, kompenen
yang memainkan peranan dalam menentukan perkembangan dan kemajuan industri
pelancongan ialah kompenen populasi. Dalam pelancongan, individu yang terlibat
dikategorikan kepada dua iaitu penduduk setempat dan pelawat. Apabila
kedua-duanya mengembara, wujudlah istilah pengembara atau pelawat. Pengembara
pula dapat dilihat dalam dua aspek iaitu mereka yang mengembara dalam skop
pelancongan dan mereka yang mengembara bertujuan memenuhi aktiviti lain.
Mengikut perspektif pelancongan, mereka yang mengembara dalam skop pelancongan
dikenali sebagai pelancong.
Pelancong biasanya mempunyai
motivasi yang berbeza yang mendorong mereka untuk melancong seperti terdapat
pelancong yang melancong bertujuan untuk menambah minat dalam kehidupan dan
terdapat juga pelancong yang melancong sekadar untuk memenuhi keperluan untuk
berehat dan mengenali diri sendiri. Pelancong yang mempunyai motivasi yang
berbeza mendorong seseorang untuk melancong dan mempengaruhi kehendak terhadap
lawatan yang dilakukan seperti pelancong yang merasakan hidup terlalu pendek
berkecenderungan untuk mencuba segala aktiviti dan melawati destinasi-destinasi
yang sukar didapati. Selain itu, pelancong biasanya melancong ke suatu
destinasi bertujuan memenuhi beberapa aktiviti antaranya tujuan perniagaan,
melawat kawan dan keluarga atau serta berhibur. Tujuan mereka melancong ini
seterusnya mewujudkan kategori dan jenis pelancong dalam industri pelancongan.
Bahagian Pembekalan
Bagi melengkapkan keberkesanan dan
keselesaan dalam industri pelancongan, pembekal perlu membekal serta menawarkan
produk atau pun perkhidmatan pelancongan kepada pelancong. Terdapat tiga
kompenen utama yang perlu diberi perhatian dalam industri pelancongan.
Kompenen-kompenen ini adalah:
Komponen Pengangkutan
Sektor pengangkutan memainkan
peranan penting bagi memastikan pelancong sampai ke destinasi yang hendak
dituju. Malah, sektor pengangkutan masa kini adalah salah satu produk yang
ditawarkan dalam industri pelancongan. Terdapat pelbagai mod pengangkutan
antaranya jalan raya, air, udara dan landasan. Pengangkutan yang berdasarkan
mod jalan raya lebih mudah ditawarkan kerana ia banyak digunakan masa kini
memandangkan kos penggunaannya juga lebih murah. Malah, bagi tujuan pelancongan
masa kini, penggunaan bas ekspres sering kali digunakan terutamanya oleh mereka
yang melancong secara berkumpulan. Mod pengangkutan udara walaupun mahal tetapi
penting kerana ia dapat menghubungkan destinasi yang tidak mempunyai mod
pengangkutan jalan raya dan air. Penggunaan pengangkutan udara juga dapat
menjimatkan masa terutamanya perjalanan antarabangsa. Mod pengangkutan air pada
masa kini lebih kerap digunakan dalam pelancongan bagi tujuan berehat dan
berhibur. Ini terbukti dengan wujudnya kapal pelayaran. Pemilihan pelancong
dalam memilih mod pengangkutan dipengaruhi oleh beberapa aspek. Antaranya,
pelancong lebih cenderung memilih pengangkutan mengikut jarak destinasi yang
hendak mereka kunjungi. Pelancong juga lebih cenderung memilih mod pengangkutan
yang dapat menawarkan keselesaan dan mempunyai status yang tinggi.
Selain itu, pelancong lebih menitik
beratkan aspek keselamatan dan harga dalam memilih mod pengangkutan. Ini
memandangkan industri pelancongan masa kini sering kali tergugat oleh
faktor-faktor di luar jangkaan seperti pengganas dan bencana alam. Sistem
pengankutan yang sistematik akan memudahkan pelancong asing pergi dari satu destinasi
ke satu destinasi yang lain. Dengan adanya sistem pengangkutan yang mengenakan
tambang pada harga yang berpatutan, selamat, selesa, cekap dan mengikut jadual
yang ditetapkan, para pelancong mudah pergi ke sesebuah tempat tanpa perlu
menghadapi banyak masalah. Antara contoh pengangkutan moden yang terdapat di
Malaysia ialah monorel, komuter, kapal laut, bas, teksi dan sebagainya. Mereka
tidak lagi berhadapan dengan masalah pengangkutan untuk pergi ke kawasan pulau
dan tanah tinggi. Sebagai contoh, para pelancong boleh menggunakan perkhidmatan
feri atau kapal terbang untuk pergi ke Pulau Langkawi. Terbukti bahawa
pengangkutan awam memainkan peranan penting dalam memajukan ekonomi di
Malaysia. Sesebuah destinasi pelancongan tidak mungkin berkembang tanpa sokongan
infrastruktur pengankutan yang baik.
Komponen Tarikan
Peningkatan jumlah kedatangan
pelancong di sesuatu kawasan pelancongan banyak berkaitan dengan daya tarikan
yang terdapat di destinasi pelancongan tersebut. Daya tarikan yang unik dan tersendiri
merupakan kuasa magnet yang menarik seseorang untuk melancong ke destinasi
tersebut. Pelancong lebih berminat untuk melancong ke sesuatu destinasi
pelancongan yang mempunyai ciri-ciri tarikan semula jadi seperti Gunung
Kinabalu. Selain itu destinasi pelancongan yang mempunyai ciri-ciri tarikan
kebudayaan juga dapat menarik minat pelancong untuk melancong di destinasi
pelancongan tersebut. Contohnya, negeri Melaka yang mempunyai elemen-elemen
sejarahnya dan keunikan budaya kaum seperti Portugis dan Baba Nyonya yang tiada
di negeri-negeri lain di Malaysia menyebabkan Melaka terkenal dengan Bandaraya
Bersejarah.
Komponen Perkhidmatan
Kompenen perkhidmatan merupakan
kompenen yang penting dalam industri pelancongan di sesebuah Negara. Ini kerana
faktor penentu kepada kemasukan pelancong di sesebuah tempat pelancongan
berkait rapat dengan kompenen perkhidmatan yang ditawarkan oleh industri
pelancongan tersebut. Semakin tinggi kemudahan perkhidmatan yang ditawarkan
oleh sesebuah industri pelancongan semakin tinggi jumlah kedatangan pelancong
ke kawasan pelancongan tersebut. Kompenen perkhidmatan meliputi segala bentuk
kemudahan yang digunakan oleh pelancong semasa berada di destinasi pelancongan.
Elemen-elemen perkhidmatan diperlukan oleh pelancong di destinasi pelancongan
yang mereka lawati adalah untuk menyokong mereka menjalani kehidupan sepanjang
mereka berada di destinasi pelancongan.
Antara kompenen perkhidmatan yang
diperlukan oleh pelancong untuk menyokong mereka menjalani kehidupan sepanjang
berada di destinasi pelancongan ialah penginapan. Oleh kerana pelancong itu
sendiri membawa maksud ke luar dari tempat tinggal asal, maka ia juga membawa
maksud pelancong menginap di tempat itu. Di sini jelas sektor penginapan
penting bagi memenuhi keperluan pelancong. Sektor penginapan juga menawarkan
pelbagai bentuk penginapan dan makanan kepada pelancong. Antara jenis
penginapan yang ditawarkan kepada pelancong adalah yang berbentuk tidak perlu
dibayar ataupun perlu bayaran yang murah seperti hostel atau asrama sekolah.
Maklumat dan Promosi
Maklumat atau promosi juga penting
dalam industri pelancongan bagi mempromosikan aktiviti-aktiviti dan
pengalaman-pengalaman yang boleh diperolehi oleh pelancong sepanjang berada di
destinasi pelancongan tersebut. Bagi meningkatkan kedatangan pelancong di sesuatu
destinasi pelancongan pihak pengurusan perlu menyediakan maklumat-maklumat yang
ditawarkan sebelum dan semasa pelancong melancong di destinasi tersebut.
Maklumat-maklumat yang boleh dipromosikan adalah seperti aktiviti-aktiviti dan
pengalaman yang ditawarkan, tarikan-tarikan yang boleh mendorong pelancong
untuk melancong ke destinasi tersebut, pengankutan dan kos yang diperlukan
untuk sampai ke destinasi pelancongan tesebut dan tempat-tempat penginapan yang
boleh didapati di kawasan pelancongan tersebut. Selain itu, pihak pengurusan
perlu mempromosikan latar belakang sesuatu destinasi pelancongan seperti bahasa
dan budaya yang digunakan oleh penduduk tempatan bagi memudahkan pelancong
berkomunikasi danberinteraksi dengan penduduk tempatan.
Pelancongan luar bandar melibatkan
kepelbagaian aktivirti, perkhidmatan dan keselesaan yang disediakan oleh
penduduk luar bandar. Di Malaysia pembangunan pelancongan desa semakin
berkembang sejak 20 tahun lepas melalui pembangunan program-program homestay.
Dalam konteks Negara ini, pelancongan desa merujuk kepada pembangunan
program-program homestay di kampung-kampung berjaya di seluruh Malaysia.
Inisiatif kerajaan dalam membangunkan program homestay sebagai produk
pelancongan desa adalah satu pendekatan yang baik dalam memberi nilai tambah
kepada aktiviti ekonomi tradisional tempatan. Namun tahap pencapaian sehingga
kini, perubahan hanya berlaku dari aspek kuantiti program tetapi dari aspek
kualiti program homestay tidak jauh berbeza.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan